LO MODÈL TUDESC

Lo modèl tudesc

Van repetant que la frança se deuria inspirar dal modele tudesc : que n'en polem pensar ?

1) L'industria tudesca reüssisse, es una evidéncia ; mas doas explicacieus son possiblas :

- Lo MEDEF e li sieus varlets vorríon faire acreire qu'es perqué an baissat la paga dals obriers ; fauç, ja que l'industria automobila tudesca se pôrta ben embe de pagas superioras a-n-aquelas dei franceses.

- Degun vôl conóisser (oficialament) qu'es deugut al sieu federalisme que permete ai Länder d'ajuar lai PME (importantas en Alemanha) e d'aver una política economica.

2) La frança risca de descurbir tròup tardi que lo sieu jacobinisme es anti-economic e aquò, lo vôl pas veire.

3) Aquel jacobinisme fa de la frança l'estat lo mai antí-europenc de tot lo continent : la desmonstracieu la polem veire en lo sieu refús de la Carta dei lengas. Fàcia a-n-aquel problema, es la frança qu'es arcaïca e nosautres que siam en lo « sens de l'istòria » ; siam nosautres li vertadiers europencs !

4) Totjorn lo modele tudesc : Itàlia, Alemanha, bensai Polònha e quarques autres, an una conceicieu de l'Estat-Nacieu que s'apontela sus una Nacieu anteriora a l'Estat. La frança es esquasi soleta (en companhia de l'Espanha?) a sostenir una definicieu de la Nacieu a partir de l'Estat, sensa acapir que la « volontat de viure ensemble » es cambiairitz : que respondrà deman l'Estat francés a-n-aquels que diran : « Avem plus la volontat de viure ensemble, qu'anatz faire de nosautres que siam pereu ciutadins franceses per la naissença (drech dal sôl) » ?

5) L'Euròpa politica es un retorn a (ò un prolongament de) l'Imperi roman ò (d)al Sant Imperi : al contrari, la república françesa se vôl eiritiera dei sieus reis capecians : ren de nòu sot'al solelh ! Nosautres occitanistas, avem, coma li nôstres antenats (que contunhàvon en plen segle XIX de sonar Imperi la nôstra riba de Ròse), gardat fedeltat ai carolingians : lo passat sierve a explicar lo present.

6) La frança repeta en permanéncia que lai valors (ai jamai acapit cen que volia dire aquel mòt) de la república son libertat, egalitat, fraternitat. Son, per li jacobins, que de mòts :

- la libertat de parlar la sieu lenga es negàia ;

- l'egalitat es remplaçàia per la conformitat a-n-un modele e, tantotun, li francians son « mai egals que los autres »;

- lo jacobinisme suprime per nosautres la fraternitat en instituant de rapôrts de fôrça generaors d'òdi per l'etnia dominanta.

7) Una conceicieu etnista de la nacieu es pas en contradiccieu embe una eventuala organisacieu federala coma lo desmônstra l'eisemple alemand et coma lo PNO a fenit per n'en convenir.

8) Sus lo plan de la natalitat, lo modele tudesc es un marrit eisemple : un economista tratava li a pauc, a la ràdio, l'Alemanha de « granda maion de retir ». La política familiala de l'estat francés me sembla mai eficàcia.

9) D'economistas tudescs començon d'acapir (compréner) que l'egoïsme economic de Merkel es une marrit carcul : un empauriment dei países europencs seria fatal per una industria que lai sieus exportacieus se fan en màger part al dedintre d'Euròpa.

10) Ensin, la frança faria ben de manlevar al modele tudesc cen qu'es lo melhor, en tant que sembla sovent faire lo contrari.